آلرژي چيست و چگونه ايجاد مي‌شود؟
آلرژي در واقع يك واكنش ايمني بدن در اثر مواجهه يك فرد مستعد از نظر ژنتيكي با ماده آلرژن است. آلرژن‌ها موادي هستند كه از طريق تنفس، خوردن ماده آلرژن، تماس پوستي با آنها و يا تزريق، وارد بدن فرد مي‌شوند. ورود اين مواد به بدن در اكثر افراد هيچ واكنشي ايجاد نمي‌كند؛ اما افراد آلرژيك كه از نظر ژنتيكي مستعد به واكنش ايمني به اين مواد هستند در صورت مواجهه، پس از تحريك سيستم ايمني موجب پاسخ مي‌شوند. بيماريهاي آلرژيك مي‌توانند دستگاههاي مختلف بدن را درگير نمايند. پوست، بيني، چشم‌ها، ريه و سيستم گوارشي بيشتر از ساير دستگاهها درگير مي‌شوند. اين قسمتها مي‌توانند در پاسخ آلرژيك به تنهايي و يا به همراه هم درگير شوند. به همين دليل است كه بسياري از بيماران بيشتر از يك علامت آلرژي را دارند.
در بيماريهاي درماتيت آتوپيك، اگزما، كهير و آنژيوادم بيشترين ارگان درگير پوست است. در رينيت آلرژيك و به دنبال آن سينوزيت‌هاي آلرژيك بيشتر بيني درگير است. در كونژنكتيويت آلرژيك چشم‌ها و در بيماري بسيار با اهميت آسم ريه‌ها مبتلا مي‌باشند.
سابقه خانوادگي چه جايگاهي در بيماريهاي آلرژيك دارد؟
معمولاً سابقه خانوادگي آلرژي در بيماران مبتلا وجود دارد. والديني كه خود مبتلا به آلرژي هستند همواره درباره امكان بروز بيماريهاي آلرژيك و نوع آن در فرزندان خود سؤال مي‌كنند. طبق آمار، اگر يك والد مبتلا به آلرژي باشد خطر بروز آلرژي در هر يك از كودكان خانواده حدود 50% است كه اين ميزان بسيار قابل توجه است. همچنين اگر هر دو والد مبتلا به بيماريهاي آلرژيك باشند خطر بروز بيماري آلرژيك در هر يك فرزندان تا 66% افزايش مي‌يابد. اما در ارتباط با نوع بيماري آلرژيك بايد گفت طبق تحقيقات انجام گرفته معمولاً در اعضاي يك خانواده نوع بيماري آلرژيك مشابه خواهد بود. يعني اگر پدر و مادر يا هر دو آنها از بيماري رينيت آلرژيك رنج مي‌برند، احتمال بروز آلرژي و بخصوص رينيت آلرژيك در فرزندان خانواده افزايش مي‌يابد.
از كجا بدانيم كودكمان آلرژي دارد؟
چندين رفتار مشخص اغلب در بچه هاي آلرژيك مشاهده مي‌شود. يكي از علايم آلرژي آبريزش مداوم بيني و يا گرفتگي مداوم بيني است. بچه‌هاي مبتلا به آلرژي بيني بخاطر آبريزش و خارش بيني با كف دست بيني‌شان را به سمت بالا مي‌مالند كه موجب ايجاد چين پوستي روي پل بيني مي‌شود. اين رفتار به سلام آلرژيك معروف است. از ديگر علايم بيماران خارش گلو است. افرادي كه دچار اين علامت هستند با ماليدن سريع زبان روي سقف دهان حالت قد قد آلرژيك (allergic cluck) را ايجاد مي‌كنند.
علامت ديگر تغيير رنگ خاكستري- آبي تا ارغواني زير پلك تحتاني است كه با احتقان و پرخوني وريدي زير چشم‌ها مرتبط است. بسياري از والدين اين حالت را نشانه‌اي از كم‌خوني فرزندشان تلقي مي‌كنند؛ در حالي كه اين كودك نه تنها از آنمي رنج نمي‌برد بلكه آلرژي موجب ايجاد اين چهره در وي شده است.
يكي ديگر از علايم آلرژي، كونژنكتيويت آلرژيك است كه معمولاً دو طرفه است. در اين حالت چشم‌ها دچار پرخوني و قرمزي و در برخي موارد دچار ادم (ورم) مي‌شوند و وجود خارش در چشم‌ها باعث ماليدن و خاراندن چشم‌ها توسط بيمار مي‌شود. اين شرايط در صورت تداوم و عدم درمان و تكرار تروما به چشم مي‌تواند باعث ايجاد قوز قرنيه (كراتوكونوس) شود. از علائم ديگر مي‌توان از تنفس دهاني بعلت انسداد راههاي هوايي نام برد. تنفس دهاني خود مي‌تواند باعث خشكي لبها و دهان شود و در هنگام خواب مادران معمولاً شاهد خُرخُر كردن كودكشان هستند.
حملات عطسه بصورت عطسه‌هاي پشت سرهم و ناگهاني كه واقعاً بيمار و اطرافيانش را دچار كلافگي و ناراحتي مي‌كند از ديگر علايم بيماران دچار آلرژي است. بيماران مبتلا به آلرژيهاي پوستي در اثر مراجعه با آلرژن‌ها دچار راش‌هاي پوستي مي‌شوند. كم نيست مراجعات مادران به پزشك با ديدن راش‌هاي جلدي روي بدن فرزندانشان كه مادران را به فكر بيماريهايي همچون سرخك، سرخجه يا آبله مرغان مي‌اندازد. در حاليكه ضايعات در واكنش به داروهايي همچون سفكسيم يا كوتريموكسازول و … ايجاد شده‌اند. گرچه شايعترين ضايعه پوستي در بچه‌هاي آلرژيك خشكي پوست است كه خصوصاً روي گونه‌ها و يا سطح اندامها مشاهده مي‌شود. همچنين در صورت مشاهده كف دست و پا در برخي بيماران آلرژيك برجستگي و وضوح بيشتر خطوط كف دست و پا جلب‌نظر مي‌كند.
آلرژي غذايي كه بيشتر در شيرخواران و بچه‌هاي كوچك شايع است در بسياري موارد علايم پوستي بصورت كهير ايجاد مي‌كند كه با فشار پوستي محو شده و دوباره ظاهر مي‌شوند. اين ضايعات كهيري معمولاً روي بدن حركت كرده و با گذشت زمان محو شده و در جايي ديگر دوباره ظاهر مي‌شوند. كهيرها معمولاً خارش دارند و بچه را بي‌قرار مي‌كنند.
آسم يكي از بيماريهاي مهم و شايع آلرژيك است كه در بسياري موارد خود را با خس خس سينه يا سرفه‌هاي مزمن روزانه يا شبانگاهي و تنگي نفس و تنفس تند و سريع در هنگام استراحت نشان مي‌دهد. اگر كودك شما دچار سرفه‌هايي است كه با درمان‌هاي رايج خوب نشده و همچنان سرفه‌ها ادامه دارد، بخصوص اگر در اثر فعاليت ورزشي يا بازي دچار سرفه مي‌شود، يا پس از خنديدن و قهقهه زدن به سرفه مي‌افتد يا در مواجهه با هواي سرد دچار حملات سرفه مي‌شود و يا هنگام شب از شدت سرفه از خواب بيدار مي‌شود حتماً بيدرنگ به پزشك مراجعه كرده و موضوع را براي درمان هر چه سريعتر با وي در ميان بگذاريد. كودكان آسمي تشخيص داده نشده معمولاً دچار تنگي نفس و محدود شدن فعاليت بدني و بازي با همسالان خود هستند. يكي ديگر از علائم كودكان آلرژيك ابتلا مكرر آنها به سينوزيت و نيز عفونت گوش مياني است. اين بيماران پس از يك دوره دريافت درمان آنتي‌بيوتيك مناسب بهبودي مي‌يابند اما با گذشت مدت زماني كوتاه مجدداً مبتلا مي‌شوند. بايد گفت كه راه درمان نتيجه‌بخش و اساسي بيماري سينوزيت و يا عفونت گوش مياني در آنها قطع سيكل معيوب با درمان بيماري آلرژي است.
چه تفاوتي بين آلرژيهاي دائمي و فصلي وجود دارد؟
بعضي از بيماران آلرژيك داراي علايم ذكر شده در فصل‌هاي بخصوصي از سال هستند، در حالي كه بعضي ديگر در تمام فصول سال اين علايم را با خود دارند. معمولاً آلرژي بيماران مبتلا به آلرژي فصلي به گرده گياهان مختلف و نيز اسپور قارچ‌هاست. همچنين برخي از اين بيماران به چمن يا علف هرز آلرژي دارند. در حاليكه بيماراني كه در تمام فصول سال علايم آلرژي را با خود دارند به آلرژن‌هايي با منشأ درون خانه حساس هستند. آلرژن‌هايي مانند مايت‌ها كه در گرد و غبار وسايل منزل وجود دارند يا شوره بدن حيوانات خانگي مانند گربه‌ها و نيز حشراتي مانند سوسك‌ها از مهمترين آلرژن‌هاي خانگي هستند.
يكي از آلرژن‌هاي مهم و شايع دود سيگار است كه موجب بروز واكنش‌هاي تنفسي در بسياري از كودكان و بالغين مي‌شود. همچنين بسياري از داروها و مواد غذايي خود آلرژن‌هاي بالقوه‌اي‌اند كه باعث ايجاد آلرژي در بيماران مستعد بخصوص شيرخواران و بچه‌هاي كوچك مي‌شوند.
بايد دقت شود محيط زندگي تا حد ممكن از آلرژن‌ها عاري شود. خصوصاً بايد توجه ويژه به اتاق استراحت بچه‌ها جايي كه بچه‌ها بخش قابل توجهي از زمان زندگي خود را در آن مي‌‌گذرانند توسط والدين اعمال شود.
بدون دیدگاه