آلرژي به پروتئين شير گاو شايعترين آلرژي غذايي در بچه‌هاي كوچك است. در ايران هم شير گاو شايعترين آلرژي در تمامي گروههاي سني كودكان كمتر از 12 سال مبتلا به آلرژي غذايي بوده است. شير از مواد مختلفي تشكيل شده است: پروتئين، قند يا كربوهيدرات، چربي، مواد معدني و ويتامين‌ها كه در اين بيماري حساسيت به بخش پروتئين شيرگاو وجود دارد.
حساسيت به پروتئين شيرگاو طيف وسيعي از علايم باليني را در بر مي‌گيرد ممكن است علايم خفيف داشته باشد و در برخي موارد نادر مي‌تواند موجب واكنش شديد بدن به ماده حساسيت زا شود كه آنافيلاكسي ناميده مي‌شود در موارد آنافيلاكسي تورم صورت، دهان و زبان مي‌تواند موجب مسدود شدن راه هوايي شود همچنين موجب ايجاد بثورات پوستي خارش دار و تهوع شديد تنها چند دقيقه پس از خوردن پروتئين شير گاو مي‌شود كه اگر به سرعت درمان نشود مي تواند تهديد كننده حيات باشد. البته اين شكل واكنش به شير گاو خوشبختانه شايع نيست و نادر است.
در ساير موارد علايم بصورت بثورات پوستي شامل كهير و اگزما و علايم گوارشي بصورت تهوع، استفراغ، اسهال و يا وجود خون در مدفوع در موارد التهاب روده (كوليت) خواهد بود. در مواردي آلرژي به شير گاو مي‌تواند باعث ايجاد علايم آسم شامل ويز و خس خس سينه نيز شود چرا كه بيماريهاي آلرژيك گاهي اوقات با هم همپوشاني دارند يعني اگر بيماري مبتلا به يك نوع بيماري آلرژيك باشد بايد از نظر ساير بيماريهاي آلرژيك هم بررسي شود و نيز اين پيش‌آگهي براي والدين و خانواده و پزشك وجود داشته باشد كه در طول زمان بيمار ممكن است علايم ساير بيماريهاي آلرژيك را نيز بروز دهد.
طبق آمار حدود 6% كودكان در سه سال اول زندگي خود واكنش‌هاي آلرژيك غذايي را تجربه مي‌كنند كه از اين ميزان 5/2% آلرژي به شير گاو، 5/1% آلرژي به تخم مرغ و 6/0% آلرژي به بادام زميني است. البته نكته مهم اين است كه آلرژي به تخم مرغ و شير گاو اكثراً تا حدود سن 4-3 سالگي برطرف مي‌شود اما آلرژي به بادام زميني و غذاهاي دريايي مثل ماهي و ميگو طولاني‌تر است و ممكن است در تمام طول زندگي ادامه يابد.
آلرژي به شير گاو ممكن است در اثر خوردن خود شير گاو ايجاد شود يا در اثر مصرف شير خشك كه از شير گاو تهيه شده باشد و يا در اثر استفاده از شير مادر در شيرخواران شير مادر خوار ايجاد شود كه در مورد آخر با مصرف شيرگاو يا ساير محصولات گاوي توسط مادر پروتئين حساسيت زا در شير مادر ترشح شده و توسط شيرخوار خورده مي‌شود.
بهترين راه درمان اين بيماران حذف كامل پروتئين‌هاي شيرگاو از رژيم غذايي است در شيرخواران شيرمادر خوار نبايد شيردهي توسط مادر به هيچ وجه متوقف شود بلكه بايد مادر تا زماني كه پزشك به او پيشنهاد مي‌كند كه از مصرف محصولات گاوي به طور كامل پرهيز نمايد اين منع مصرف علاوه بر شير، شامل ماست، دوغ، پنير، خامه، كره، بستني و نيز محصولات غذايي كه در توليد آنها شيرخشك و پودر آب پنير بكار رفته نيز مي‌باشد.
در برخي موارد اين حساسيت گوشت گاو و گوساله را نيز شامل مي‌شود حدود 20-13% افرادي كه به پروتئين شير گاو حساسيت دارند به گوشت گاو هم حساسيت نشان مي‌دهند.
افرادي كه سابقه واكنش‌هاي شديد داشته‌اند بايد بطور مطلق از اين مواد غذايي پرهيز كنند و نيز طبق تجويز و آموزش پزشك معالج خود آمپول مخصوص Epipen كه اپي‌نفرين قابل استفاده توسط بيمار مي‌باشد را همراه داشته باشند شيرخواراني كه از شير خشك يا فورمولا براي تغذيه استفاده مي‌كرده‌اند و دچار آلرژي شده‌اند بايد از شيرخشك‌هاي مخصوص استفاده كنند بايد گفت كه حدود نيمي از اين شيرخواران «شيرخشك‌هاي حاوي پروتئين سويا» را تحمل مي‌كنند اما برخي از اين بچه‌ها ممكن است علاوه بر شير گاو به پروتئين سويا هم حساس باشند كه در اين موارد «شيرخشك‌هاي بسيار هيدروليزه شده» تا حد زيادي مشكل را حل خواهند كرد. تقريباً 10% شيرخواران حساس، به اين نوع شيرخشك‌ها هم واكنش نشان مي‌دهند كه پزشك را مجبور به تجويز «شيرخشك‌هاي با پايه اسيد آمينه» مي‌نمايد.
در آلرژي به شيرگاو در بعضي موارد مي‌توان از شير بز يا شير گوسفند استفاده كرد. اما بايد گفت كه در مواردي اين افراد به ساير شيرها هم حساس هستند و مصرف اينگونه شيرها هم مشكل را حل نخواهند كرد.
اما بيماري كه با آلرژي شيرگاو اشتباه گرفته مي‌شود، عدم تحمل لاكتوز است اين بيماري در اثر كمبود آنزيم لاكتاز كه در هضم قند لاكتوز كه در شير موجود است موثر است، ايجاد مي‌شود. در اين بيماري آلرژي نقش ندارد. علائمي مثل اسهال، تهوع، درد شكم و نفخ ديده مي‌شود. اما بثورات پوستي، واكنش‌هاي آنافيلاكسي و به تبع خطر تهديد حيات در آن جاي ندارد. اين بيماران با مصرف شيرهاي بدون لاكتوز مشكلشان حل مي‌شود. اگر اين افراد به ميزان كم در هر نوبت شير مصرف كنند معمولاً دچار مشكل زيادي نمي‌شوند. همچنين اين افراد در مصرف محصولات شير همچون ماست و پنير كمتر دچار مشكل مي‌شوند.
دكتر وحيد قبادي دانا
آلرژي به پروتئين شير گاو
بدون دیدگاه