ريفلاكس گوارشي شيرخواران را بشناسيم
ريفلاكس بازگشت محتويات معده، از معده به داخل مري مي‌باشد. همان چيزي كه در بالغين سبب ايجاد احساس ترش كردن يا سوزش سر دل مي‌شود. بسياري از شيرخواران مبتلا به ريفلاكس مي‌باشند. شيرخواري كه ريفلاكس دارد، هر ازچند گاهي شير يا پنيرك بالا مي‌آورد. بسياري اوقات اين شرايط بي سر و صدا و با فاصله نه چندان طولاني از شيرخوردن اتفاق مي‌افتد يا وقتي كه والدين مي‌خواهند باد گلوي شيرخوار را بگيرند، شير سرريز شده و روي شانه‌هاي مادر را سفيد مي‌كند. اگر اين حالت بصورت گاهگاهي اتفاق بيفتد و مشكلي براي شيرخوار ايجاد نكند امري عادي تلقي مي‌شود .
در اين شرايط پزشك معمولاً به والدين اطمينان خاطر مي‌دهد كه نگران نباشند و حين بغل كردن شيرخوار دستمال يا حوله‌اي روي شانه‌هاي خود بگذارند تا لباسهايشان كثيف نشود. تكنيك غلط تغذيه شيرخوار در ايجاد اين اتفاق نقش به سزايي دارد. والدين اين شيرخواران معمولاً حجم زيادي از شير را در مدت كوتاهي به فرزندان خود مي‌دهند بدون آنكه در ميان شيردهي باد گلوي وي را بگيرند. ما به اين والدين توصيه مي‌كنيم… اولاً حجم شيردهي در هر نوبت را كاهش داده و در عوض دفعات شيردهي را افزايش دهند. بهتر است يكبار در ميان شيردهي و يك بار در پايان آن باد گلوي بچه را بگيرند. پس از شيرخوردن، شيرخوار را به آهستگي جابجا كنند و هنگام در آغوش گرفتن وي به شكم او فشار نياورند. بهترين وضعيت خواباندن شيرخواري كه ريفلاكس دارد، خواباندن به روي شكم يا دمر خواباندن است كه اين حالت مي‌بايست با توجه به خطر مرگ ناگهاني شيرخوار، در زمان روز و در زماني كه مادر بر بالين او حاضر است انجام شود. هنگام شب برخي خواباندن به پهلوي چپ را توصيه مي‌كنند .
اما اگر برگشت محتويات معده، از معده به داخل مري زياد تكرار شود يا پايدار بماند بعلت خاصيت اسيدي محتويات معده، تماس اين مواد با بافت مري باعث سوزش و ا يجاد التهاب در بافت مري (ازوفاژيت) خواهد شد. در اين شرايط است كه شيرخوار بي قرار و تحريك‌پذير مي‌شود. گريه‌هاي طولاني‌مدت شيرخوار كه به درمان با داروهاي ضدكوليك مثل گريپ ميكسچر يا دايمتيكون جواب نمي‌دهد در برخي موارد بعلت ريفلاكس و التهاب مري ناشي از آن است. چنين شيرخواري به عقب قوس مي‌زند، سر را به عقب برمي‌گرداند و از شيرخوردن امتناع مي‌كند. و يا اگر شير مي‌خورد، پس از زمان كوتاهي، از شيرخوردن دست مي‌كشد و بي‌قراري مي كند و دوباره قصد شيرخوردن دارد؛ اما دوباره سينه مادر را مي‌گيرد و هنوز چيزي نخورده مجدداً سينه مادر را رها مي‌كند. به گونه‌اي كه مادر و اطرافيان گيج مي‌شوند، نمي‌دانند كه بالاخره واقعاً شيرخوار گرسنه است و شير مي‌خواهد يا تمايلي به شيرخوردن ندارد. وجود ريفلاكس در چنين شيرخواري ديگر فيزيولوژيك و طبيعي نيست بلكه مي‌بايست هر چه سريعتر درمان شروع شود.
اگر ريفلاكس اين بيمار درمان نشود دچار كاهش وزن و عدم وزن‌گيري مناسب خواهد شد.
همچنين بسياري از بيماران گردن خود را بيشتر به يكطرف مي‌چرخانند. اين امر گاهي اوقات آنقدر محسوس مي‌شود كه پدر و مادر و اطرافيان از كج بودن گردن بچه خود ابراز نگراني مي‌كنند. در موارد شديد ريفلاكس شيرخوار مدام به يكطرف بيشتر نگاه مي‌كند و وقتي پزشك به معاينه گردن مي‌پردازد مشاهده مي‌كند كه گردن سفت، به يك سو متمايل شده و عضله SCM (استرنوكلئيدوماستوئيد) يكطرف كاملاً منقبض مي‌باشد. گاهي اوقات بهبود اين حالت نياز به انجام فيزيوتراپي با نظر پزشك معالج خواهد داشت.
همچنين اگر بازگشت محتويات معده به داخل مري تكرار شود و شديد باشد، باعث ايجاد علايم تنفسي در شيرخوار مي‌شود. چنين شيرخواراني خواب سبكي دارند و هنوز نخوابيده، بيدار مي‌شوند. مادر مي‌گويد كه فرزندش «خواب خرگوش» دارد. نيز از وجود خس خس سينه و گرفتگي بيني شيرخوار در خواب يا بيداري خبر مي‌دهد. اين شيرخواران گاهگاهي به سرفه مي‌افتند و سرفه هاي گاه تك تك و گاه پشت سر هم دارند. بدون اينكه در حالت شيرخوردن باشند انگار به اصطلاح شير درون حلق شيرخوار مي‌پرد و باعث ناراحتي و سرفه مي‌شود.
بيماري ريفلاكس شيرخواران، بر اساس شرح حال و نيز معاينه باليني پزشك تشخيص داده مي‌شود. پس از تشخيص، در صورت لزوم درمان دارويي توسط پزشك تجويز خواهد شد. شروع درمان و سپس پاسخ به درمان در مدت 3-2 هفته بهترين تست تشخيصي و درماني براي بيمار است و نياز به هيچ گونه آزمايش يا اقدام تشخيصي ديگر براي تأييد نمي‌باشد. استفاده از سونوگرافي براي خانواده ها نگران كننده و گمراه‌كننده است و كمك چنداني نخواهد كرد. گزارش همكاران سونولوژيست هم معمولاً‌تشخيص قطعي را منوط به علايم باليني و معاينات پزشك مربوطه مي‌داند.
كودكان و شيرخواراني كه پس از يك دوره درمان دارويي علايمشان برطرف مي‌شود از انجام تستهاي تشخيصي گران معاف مي‌شوند.
ريفلاكس گوارشي شيرخوارگي معمولاً در ماههاي اول زندگي اتفاق مي‌افتد، در 4 ماهگي به حداكثر ميزان خود مي‌رسد و معمولاً تا يكسالگي و در بيشتر موارد تا 2 سالگي برطرف مي‌شود.
علي رغم اينكه شايعترين تظاهر باليني ريفلاكس گوارشي شيرخواران، خروج محتويات معده به مري و سپس دهان است و اين علامت در 70-50% بيماران دچار ريفلاكس روي مي‌دهد، اما نبايد هر استفراغي را در شيرخوارگي به حساب ريفلاكس گذاشت. اگر احتمال مي‌دهيد شيرخوار شما ريفلاكس دارد حتماً به پزشك معالج كودك خود مراجعه كنيد؛ چرا كه ساير بيماريها مانند تنگي خروجي معده (دريچه پيلور)، انسداد روده‌اي (مال روتاسيون)، عفونتهاي مختلف مثل عفونت ادراري يا عفونت گوش مياني و …، بيماريهاي متابوليك، آلرژيهاي غذايي و بالاخره افزايش فشار داخل جمجمه همه مي‌توانند يك علامت مشترك داشته باشند كه آن استفراغ است.
دکتر وحید قبادی دانا
فوق تخصص آسم ، آلرژی و بیماری های نقص ایمنی
عضو هیات علمی
ريفلاكس گوارشي
بدون دیدگاه